Gostivar’ın En Eski Kilise Yapısı Aziz Dimitriya

Gostivar’ın doğusunda Aziz Dimitriya Kilisesi yer almaktadır. Mevcut kilise, 1840 yılında yıkık manastır kalıntıları üzerine yeniden inşa edilmiştir.
Kilise uzun dikdörtgen plan şeklindedir, yapıda malzeme olarak kesme ve moloz taş kullanılmış, yapının üzeri bir kırmızı çatı ile örtülüdür. Yapının çan kulesi 1924 tarihlidir.

Kiliseye girerken karşınıza altar ile ikonostasis çıkmaktadır. Burası apsis bölümüdür ve üzeri yarım kubbe ile örtülüdür. İkonostasisin tamamı, üç sıra halinde ikonlarla doludur. Burası yapının en ihtişamlı olan kısmıdır. Ana apsisin ortasına büyük boyutta İsa’nın çarmıha gerildiği haçın üzerinde durduğu kutsal masa yerleştirilmiştir.
Aziz Dimitriya kilisesinin freskleri ilk olarak 1867 yılında yapılmıştır. Yapının iç kısmındaki Fresk ve ikonografi, o dönemde Gostivar’da fresk ustası olarak çalışan Tresonçe doğumlu Dimitar Krsteviç Diço’ya (1810-1872) aittir. Bu kişi 19. yüzyıl Balkanların en önemli fresk ustalarından birisidir. 1976 yılının eylül ayında hayırseverlerin yardımıyla kilisenin iç kısmı yeniden onarılmıştır. Fresklerde genellikle İsa mesih, havarileri ve azizler resmedilmiştir. Bu kiliseyi önemli yapan ressamın estetetik anlayışını gösteren önemli fresklerin olmasıdır. Son yıllarda kilisenin çatı kısmı bir restorasyon görmüş ve Gostivar Anıtlar Kurulu ve Konservasyon Merkezi tarafından bir revalorizasyon çalışması olmuştur. Şimdi ise Kurul tarafından yapının iç kısmı ile freskleri koruma altına alınacaktır.

Kilisenin girişinde son zamanlarda vatandaşların katkılarıyla küçük bir mutfak inşa edilmiştir. Bu mutfak dini ayin ve törenler sırasında gelen misafirlere yemek vermek için kullanılır. Dini törenleri her yıl 8 kasım’da kutlanmaktadır. Kilisenin etrafında büyük bir alanda Gostivar’ın en eski Hristiyan mezarlığı uzanmaktadır.
Kilise yaklaşık 10 kez soyulmuştur. Bu vandalizmin durdurulması gerekmektedir. Bu kilise diğer tarih yapılar gibi korunmalıdır. Kilise Gostivar halkı tarafından pek bilinmemektedir. Gostivar’da gezilecek yerler arasında mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri de Aziz Dimitriya kilisesidir.

-Ersin Diko